Historia mówiona
Świadkowie historii
Projekty
Tematy

Edward Mersyk

Imię rozmówcy:
Edward
Nazwisko rozmówcy:
Mersyk
Badacz:
Józef Markiewicz
Operator:
Piotr Boruszkowski
Data nagrania:
7 marca 2018
Miejsce nagrania:
Warszawa
Czas trwania nagrania:
1:46:48
Format:
Wideo
Język nagrania:
polski
Prawa autorskie do nagrania:
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Projekt:
Ocalali podczas Zagłady

Tematy

Emigracja, Getto warszawskie, II wojna światowa, Kryjówki, Ocaleni z Zagłady.

Miejsca powiązane

Biogram rozmówcy

Edward Mersyk (Edward Malinowski) urodził się 14 maja 1939 roku w Warszawie. Ojciec rozmówcy urodził się w Kowlu na Ukrainie, a matka pochodziła z Warszawy. W momencie wybuchu II wojny światowej rodzina mieszkała przy ulicy Nowolipki, która później stała się częścią getta. W mieszkaniu przebywali razem z rodziną. W getcie ojciec pracował u szczotkarzy, a matka reperowała mundury Armii Niemieckiej w tzw. szopach. Kiedy był małym chłopcem w większości zajmował się nim dziadek.

Jedno z pierwszych wspomnień Edwarda Malinowskiego było jednocześnie jednym z jego najbardziej traumatycznych przeżyć podczas II wojny światowej. Kiedy miał zaledwie cztery lata i jego rodzice przebywali w pracy, został w mieszkaniu z dziadkiem. „Pewnego dnia (…) Niemcy zrobili akcję w getcie i pamiętam, że my z dziadkiem uciekliśmy na strych tego domu w którym mieszkaliśmy (…) Mój dziadek był bardzo religijny (…) i on się zaczął modlić, miał założony szal i w tym momencie weszło dwóch Niemców (…) Podszedł do mojego dziadka (…) i on zaczął mojego ojca bić kolbą”.

Następnie zarówno on, jak i jego dziadek zostali wywiezieni z mieszkania i wysłani do miejsca w warszawskim getcie znanym jako Umschlagplatz. Kiedy ojciec wrócił z pracy i uświadomił sobie co się wydarzyło postanowił przekupić oficerów, aby odzyskać syna. Był to ostatni raz kiedy rozmówca widział dziadka. Rodzina uciekała z getta i ukrywała się w różnych budynkach mieszkalnych po drugiej stronie Wisły. Miejscem, w którym pozostali na dłużej był częściowo zniszczony w 1939 roku domu przy ulicy Grójeckiej.

Ojciec Edwarda zaczął nawiązać kontakt z członkami ruchu oporu w Warszawie. Pewnego dnia w mieszkaniu zjawił się mężczyzna, który miał zabrać ojca do lasu. Po kilku dniach ci sami mężczyźni którzy zaprowadzili ojca do partyzantki wrócili z prośbą o jego palto. Rodzina dowiedziała się wtedy, że ojca zabrano bezpośrednio do gestapo. 

Edward wraz z matką, ciocią i kuzynem zostali w mieszkaniu do sierpnia 1944 roku, kiedy wybuchło Powstanie Warszawskie. Teren na którym znajdował się budynek, został zbombardowany przez żołnierzy niemieckich. Rodzina uciekła na ogródki działkowe, gdzie spędziła jedną noc. Potem ukrywali się w różnych miastach koło Warszawy. Przez dłuższy czas mieszkali w Żyrardowie, gdzie doczekali wyzwolenia.

Po wyzwoleniu zamieszkali w dawnym mieszkaniu ciotki przy ulicy Marszałkowskiej, które ocalało. Edward ukończył liceum Staszica (dawniej Gottwalda). Zaczął grać na skrzypcach i uczęszczał do szkoły muzycznej. Następnie dwa lata studiował muzykologię na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a potem przystąpił do Akademii Medycznej. Poznał tam swoją przyszłą żonę. W marcu 1968 razem z żoną i córka znajdowali się w Warszawie. Na emigrację zdecydowali się przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo córki. Przebywali w Austrii i we Włoszech, zanim ostatecznie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych w 1969 roku. Edward przeprowadził się do Detroit i został wybitnym kardiologiem pracującym w szpitalu Sinai-Grace.

Opis sytuacji rozmowy

Rozmowa została zarejestrowana w studio Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Streszczenie

  1. Miejsce i data urodzenia rozmówcy, 0:0:44
  2. Informacja o rodzicach (miejsce urodzenia, wykształcenie), 0:01:05
  3. Znalezienie się w getcie warszawskim (informacje o dalszej rodzinie i warunkach mieszkalnych), 0:02:01
  4. Praca rodziców w getcie, 0:03:54
  5. Wspomnienia związane z dziadkiem rozmówcy, 0:04:42
  6. Wydostanie się z Umschlagplatz, 0:06:00
  7. Zamieszkanie w domu przy ul. Grójeckiej, 0:07:05
  8. Opuszczenie domu przez ojca rozmówcy, 0:08:25
  9. Ucieczka z getta, 0:09:20
  10. Praca matki i ciotki rozmówcy po aryjskiej stronie, 0:11:27
  11. Organizacja pomocy dla żydów, 0:12:02
  12. Wybuch Powstania Warszawskiego, 0:14:20
  13. Pomoc ze strony oficera rosyjskiego, 0:19:51
  14. Wprowadzenie się do mieszkania przy ul. Marszałkowskiej, 0:20:30
  15. Praca matki i jej siostry, 0:21:40
  16. Okres szkolny, 0:21:50
  17. Odnalezienie informacji o bracie ojca, 0:23:26
  18. Studia, 0:24:35
  19. Rozpoczęcie pracy w szpitalu, 0:25:38
  20. Wydarzenia marca 1968 roku i decyzja o emigracji, 0:28:49
  21. Droga do Stanów Zjednoczonych (przez Włochy, Wiedeń), 0:31:48
  22. Początek życia w Detroit, 0:40:10
  23. Praca w szpitalu, 0:41:00
  24. Zgłoszenie się do Komisji Poboru Wojskowego, 0:42:31
  25. Rozpoczęcie studiów dermatologicznych przez żonę, 0:43:17
  26. Informacje o córce rozmówcy (dorastanie, studia, praca), 0:45:52
  27. Pierwsze wyjazdy do Polski, 0:49:50
  28. Działalność społeczna, 0:51:38
  29. Odnalezienie informacji o ojcu, 0:53:08
  30. Pobyt w Rzymie (w drodze do Detroit), 01:00:40
  31. Odnalezienie informacji o dalszej rodzinie, 01:02:10
  32. Tematy poruszane na zajęciach dla młodzieży prowadzonych przez rozmówcę, 01:02:37
  33. Życie w Warszawie po wojnie, 01:05:20
  34. Zaskoczenie związane z wydarzeniami w marcu 1968 roku, 01:08:01
  35. Pojawiające się perspektywy wyjazdu (Dania, Szwecja), 01:09:11
  36. Początki pracy w szpitalu w Detroit, 01:09:47
  37. Powody podjęcia decyzji o wyjeździe, 01:12:30
  38. Powracanie do wojennych wspomnień, 01:13:41
  39. Matka i ciotka rozmówcy podczas emigracji, 01:15:39
  40. Aktualne życie na emigracji, 01:18:21
  41. Stosunek córki do korzeni polskich i żydowskich, 01:19:16
  42. Utrzymywanie kontaktów, 01:23:17
  43. Trudności życia na emigracji, 01:25:18
  44. Kontakt z organizacjami żydowskimi i społecznością żydowską w Stanach Zjednoczonych, 01:30:59
  45. Obywatelstwo, 01:36:19
  46. Uczęszczanie na lekcje religii w szkole, 01:39:35
  47. Organizacje żydowskie, 01:40:50
In order to properly print this page, please use dedicated print button.