Stałe osadnictwo ludności żydowskiej w Skierniewicach rozpoczęło się dopiero pod koniec XVIII wieku. Spis ludności z 1800 r. wymienił ledwie ośmiu Żydów. W tym czasie w mieście było jedynie trzech kupców żydowskich. Liczba ludności żydowskiej zaczęła jednak szybko rosnąć po zniesieniu przez władze pruskie przywilejów miast, ograniczających osadnictwo żydowskie.

W 1826 r. wytyczono rewir żydowski, w którym Żydzi musieli mieszkać aż do 1862 roku. Rewir znajdował się między ulicami: Baranią (ob. Okrzei), Poprzeczną (ob. Mireckiego), Rawską (ob. Św. Stanisława), Stodolną (ob. Pierwszego Maja). W tym okresie tutejsi Żydzi zajmowali się drobnym handlem i rzemiosłem. Społeczność żydowska Skierniewic w pierwszej połowie XIX w. podlegała gminom w Łowiczu i Sochaczewie.

Nasilenie osadnictwa nastąpiło żydowskiego rozpoczęło się z chwilą wybudowania Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, a następnie po powstaniu węzła kolejowego w Skierniewicach. Gmina wyznaniowa powstała w 1850 roku. Wówczas też założony został cmentarz żydowski, powołano bractwo pogrzebowe (Chewra Kadisza). Kilka lat później, w 1854 r., wybudowano drewnianą synagogę. Gmina posiadała rytualną łaźnię – mykwę (przy obecnej ul.Okrzei), a także szkołę religijną, mieszczącą się przy obecnej ul. Batorego.

W 1886 r. w Skierniewicach osiedlił się wraz ze swym dworem cadyk Szymon Kalisz (1857–1926), co zdecydowanie wpłynęło na zwiększenie wpływów chasydyzmu w mieście. Urodzony w Warce cadyk cieszył się opinią cudotwórcy; Skierniewice stały się celem pielgrzymek zwolenników cadyka. Znanym rabinem skierniewickim, działającym pod koniec XIX w., był także Meir Jechiel ha-Lewi Holzstock, późniejszy cadyk z Ostrowca.

Na przełomie XIX i XX w. skierniewiccy Żydzi stworzyli wiele instytucji i organizacji, zajmowali stanowiska w Radzie Miejskiej. Powstawały stowarzyszenia i organizacje polityczne. Duże znaczenie mieli zwłaszcza członkowie Agudy, wpływy posiadał też Bund. W okresie międzywojennym powstała Żydowska Kasa Kredytowo-Pożyczkowa, zwaną Bankiem Żydowskim. Instytucja ta mieściła się niedaleko skrzyżowania ulic Batorego i Strykowskiej. W tym czasie mieszkało w Skierniewicach ponad 4 tys. Żydów, stanowiąc trzecią część ogółu mieszkańców.

Po wkroczeniu Niemców do miasta 8 września 1939 r. rozpoczęła się eksterminacja. Już w październiku 1939 r. wojska niemieckie spaliły synagogę. W 1940 r. około 2 tys. Żydów z Łodzi i innych pobliskich miejscowości przesiedlono do Skierniewic, na skutek czego liczba przetrzymywanych w tworzonym właśnie w Skierniewicach getcie wzrosła do 6,5 tys. Tworzenie getta w Skierniewicach rozpoczęto w październiku 1940 roku. Zlikwidowano je jednak już na przełomie marca i kwietnia 1941 roku. Wszystkich uwięzionych, łącznie około 5 tys. osób, popędzono drogą przez Rawę Mazowiecką do Warszawy. Wycieńczeni, chorzy ludzie umierali po drodze; kilkaset osób zmarło nie dotarłszy do stolicy. Po wojnie społeczność nie odrodziła się.

Bibliografia

• Sefer Skierniewice: le-zeykher der fartilikter kehileh kdosheh, red. I. Perlow, Tel Awiw 1955.

• Skierniewice, [w:] Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945, Bloomington – Indianapolis 2012, ss. 434–436.

• Skierniewice, [w:] Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, vol. II, New York 2001, ss. 1192–1193.

• Skierniewice, [w:] Encyclopaedia Judaica, red. F. Skolnik, M. Berenbaum, t. 16, Detroit 2007, s. 658.