(PMZ), wyłączność państwa w sferze produkcji i importu zapałek; wprowadzona w Polsce 1925, następnie rozszerzona na materiały do wytwarzania zapałek; monopol został wydzierżawiony amer.-szwedzkiej Spółce Akcyjnej dla Eksploatacji Państw. Monopolu Zapałczanego w Polsce, w której dominował szwedzki przemysłowiec, I. Kreuger; 1936–39 dochody z PMZ wynosiły 0,4–0,5% całości wpływów skarbowych; zlikwidowany w 1. poł. lat 50.

Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN.